มาทำความรู้จักอาการไหล่ติดกันก่อน

อาการไหล่ติดผู้ป่วยจะรู้สึกเจ็บหรือปวดในลักษณะตื้อ ๆ ปวดตุบ ๆ บริเวณด้านนอกของหัวไหล่และต้นแขนในบางราย โดยจะปวดมากในช่วงแรกและเมื่อมีการขยับแขน มีอาการข้อติด ทำให้เคลื่อนไหวหัวไหล่ได้ลำบากทั้งการขยับด้วยตนเองหรือมีคนช่วย โดยสามารถแบ่งอาการออกเป็น 3 ระยะ

• ระยะที่ 1 (Freezing) ผู้ป่วยมีอาการเจ็บหรือปวดขึ้นอย่างช้า ๆ โดยเป็นมากในเวลากลางคืนและเวลาล้มตัวนอน จากนั้นจะเริ่มปวดมากขึ้นเรื่อย ๆ จนไม่อยากขยับบริเวณหัวไหล่ ระยะนี้จะคงอยู่ประมาณ 2-9 เดือน

• ระยะที่ 2 (Frozen) อาการปวดค่อย ๆ ลดลง แต่การเคลื่อนไหวของหัวไหล่ทำได้ลำบากมากขึ้นในทุกทิศทาง มีอาการข้อยึดตามมา และกล้ามเนื้อรอบหัวไหล่เสื่อมลง เพราะไม่ได้ถูกใช้งาน ซึ่งระยะนี้อาจคงอยู่ประมาณ 4-12 เดือน และส่งผลให้ใช้ชีวิตประจำวันได้ลำบากขึ้น

• ระยะที่ 3 (Thawing) เป็นระยะฟื้นตัว อาการปวดและข้อยึดค่อย ๆ หายไป และกลับสู่ภาวะเป็นปกติ บางรายอาจเกือบหายสนิทดี โดยระยะนี้อาจมีอาการอยู่ประมาณ 1-3 ปี

อาการในแต่ละคนจะมีความแตกต่างกันออกไปตามความรุนแรงและระยะเวลาที่เกิดอาการ ผู้ป่วยสามารถสังเกตอาการไหล่ติดได้จากการใช้งานแขนในลักษณะท่าทางต่าง ๆ แล้วรู้สึกเจ็บไหล่หรือไม่สามารถทำกิจกรรมได้ตามปกติ เช่น ล้วงกระเป๋าหลังของกางเกงที่สวมอยู่ ไม่สามารถยกแขนเพื่อหยิบของในที่สูง เอามือไขว้หลังเพื่อถูหลัง สวมใส่เสื้อผ้าหรือชุดชั้นใน ไม่สามารถกางแขนออกด้านข้างแล้วหงายฝ่ามือขึ้น หรือแม้แต่สระผมด้วยตนเอง โดยปกติอาการสามารถหายไปได้เองภายใน 2-3 ปี หรือนานกว่านั้น แต่มักสร้างความลำบากต่อการใช้ชีวิตประจำวันและผู้ป่วยรู้สึกทรมานจากอาการปวด จึงไม่สามารถปล่อยให้อาการหายไปได้เอง

หากผู้ป่วยมีอาการปวดที่หัวไหล่เรื้อรังและขยับได้ลำบาก ควรขอคำปรึกษาจากแพทย์ เพราะการตรวจวินิจฉัยพบได้ในช่วงแรกและเข้ารับการรักษาอย่างเหมาะสมจะช่วยป้องกันอาการปวดและข้อติดจนเคลื่อนไหวได้ลำบาก

สาเหตุของอาการไหล่ติด

หัวไหล่เป็นข้อต่อประเภทลูกกลมและเบ้า (Ball และ Socket Joint) ที่ประกอบด้วยกระดูก 3 ส่วน ได้แก่ กระดูกต้นแขน (Humerus) กระดูกสะบัก (Scapula) และกระดูกไหปลาร้า (Clavicle) โดยมีเยื่อหุ้มข้อไหล่เป็นตัวยึดข้อต่อเข้าด้วยกันและมีน้ำไขข้อเป็นตัวช่วยหล่อลื่น เพื่อให้เคลื่อนไหวได้ง่ายมากขึ้น แต่เมื่อเยื่อหุ้มข้อไหล่เกิดอาการบวมและหนาขึ้น จึงทำให้เกิดอาการไหล่ติดตามมา ซึ่งปัจจุบันยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัด แต่พบว่ามีปัจจัยเสี่ยงที่มักทำให้เกิดอาการไหล่ติดได้ง่าย ดังนี้

• อายุและเพศ อาการไหล่ติดมักพบได้บ่อยในผู้มีอายุระหว่าง 40-60 ปี โดยจะเกิดกับเพศหญิงมากกว่าเพศชาย

• เคยผ่าตัดหรือได้รับบาดเจ็บบริเวณหัวไหล่ อาการไหล่ติดบางครั้งอาจเกิดขึ้นหลังจากการบาดเจ็บหรือหักของแขน หัวไหล่ รวมถึงเคยเข้ารับการผ่าตัดบริเวณหัวไหล่ จึงทำให้บริเวณนั้นไม่ถูกใช้งานในขณะพักฟื้น

• โรคเบาหวาน ผู้ที่เป็นโรคเบาหวานมีแนวโน้มเกิดอาการไหล่ติดมากขึ้นเป็น 2 เท่ากว่าคนปกติ อาการอาจรุนแรงและรักษาได้ยาก หรืออาจพัฒนาอาการขึ้นกับไหล่ทั้ง 2 ข้าง

• ปัญหาด้านสุขภาพอื่น ๆ เช่น โรคหัวใจ โรคหลอดเลือดในสมอง โรคปอด โรคทางต่อมไทรอยด์อย่างภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานเกิน (Hyperthyroidism) หรือภาวะขาดไทรอยด์ฮอร์โมน (Hypothyroidism) มะเร็งเต้านม การหดรั้งของแผ่นเอ็นฝ่ามือ (Dupuytren's Contracture)

• ปัญหาเกี่ยวกับไหล่ เช่น หินปูนเกาะกระดูกไหล่ (Calcific Tendonitis) เส้นเอ็นไหล่ฉีกขาด (Rotator Cuff Tear)

• อยู่ในภาวะที่เคลื่อนไหวไม่ได้ (Immobility) ผู้ที่ไม่ค่อยได้เคลื่อนไหวบริเวณไหล่เป็นเวลานานจะยิ่งมีความเสี่ยงกว่าคนปกติมากขึ้น ส่วนใหญ่มักเกิดขึ้นบ่อยในขณะพักฟื้นร่างกาย หลังการผ่าตัด หรือแขนหัก

  
  

  แนวทางการรักษา

  การใช้ยา

  เป็นการรักษาในช่วงแรกหรือในระยะที่ 1 ของผู้ที่มีอาการไหล่ติด เพื่อช่วยบรรเทาอาการปวดและลดอาการบวมให้น้อยลง โดยแบ่งกลุ่มตัวยาออกเป็น

  • ยาแก้ปวด (Pain Medicine) เช่น ยาพาราเซตามอล (Paracetamol) ยาเอ็นเสด (Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drug: NSAIDs) ยาไอบูโพรเฟน (Ibuprofen) ยาโคเดอีนผสมพาราเซตามอล ยาบางตัวอาจมีผลข้างเคียงทำให้เกิดการเลือดออกในกระเพาะอาหารและปัญหาเกี่ยวกับไต จึงควรอ่านข้อบ่งใช้ตามฉลากข้างผลิตภัณฑ์หรือใช้ภายใต้คำแนะนำของแพทย์

  • การฉีดยาคอร์ติโคสเตียรอยด์ (Corticosteroid) ในกรณีที่ยาแก้ปวดไม่ช่วยให้อาการปวดดีขึ้น แพทย์อาจฉีดยาในกลุ่มสเตียรอยด์ (Steroid) เข้าที่บริเวณหัวไหล่ เพื่อช่วยบรรเทาอาการปวดและลดการบวมอักเสบ โดยจะใช้ควบคู่กับยาชาเฉพาะที่

     

  • การผ่าตัด (Surgery) และจัดกระดูกให้เข้าที่ (Manipulation Under Anaesthetic)

    เป็นการรักษาผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรงและรักษาด้วยวิธีอื่นไม่ได้ผลนานกว่า 6 เดือน ซึ่งแพทย์กับผู้ป่วยจะต้องมีการพูดคุยและปรึกษาถึงความเสี่ยงหลายด้านก่อนเข้ารับทำการผ่าตัด เช่น ผลหลังการรักษา ผลข้างเคียงจากการผ่าตัด

    ในขั้นแรกจะต้องมีการวางยาสลบแก่ผู้ป่วย จากนั้นจะทำการผ่าตัดผ่านกล้อง โดยตัดเนื้อเยื่อบางส่วนที่เกิดความเสียหายหรือบวมในบริเวณหัวไหล่ออก บางรายอาจใช้วิธีการจัดกระดูกบริเวณไหล่ให้เข้าที่แทนการผ่าตัดผ่านกล้อง เพื่อช่วยให้เคลื่อนไหวได้ดีขึ้น หรือแพทย์อาจใช้ทั้ง 2 วิธีควบคู่ ขึ้นอยู่กับสถานการณ์ของผู้ป่วยแต่ละราย

    
    

กายภาพบำบัดง่ายๆเบื้องต้นพิชิตอาการไหล่ติด

กายภาพบำบัดเป็นวิธีที่ใช้รักษาผู้ที่มีอาการในระยะที่ 2-3 หรือผู้ที่มีอาการปวดอยู่มากในช่วงแรก โดยอาจเป็นการนวดบำบัด การใช้อุณหภูมิบำบัด (Thermotherapy) ด้วยการประคบร้อนหรือประคบเย็น เพื่อช่วยลดอาการปวด การยืดกล้ามเนื้อในลักษณะต่าง ๆ เพื่อเพิ่มความแข็งแรงและความยืดหยุ่นของหัวไหล่ โดยทำภายใต้คำแนะนำของนักกายภาพบำบัดในช่วงแรก และจะสอนให้ผู้ป่วยกลับไปปฏิบัติเองที่บ้านภายหลัง

ตัวอย่างท่าบริหารบรรเทาอาการไหล่ติด เช่น

• ท่าที่ 1 (Doorway Stretch) ให้ผู้ป่วยยืนหันหน้าเข้าหาประตูทำมุม 90 องศา (เปิดประตูห้องออก) จากนั้นใช้มือด้านที่มีอาการไหล่ติดจับที่ขอบประตูแล้วบิดตัวออก ค้างไว้ 30 วินาที คลายมือและทำซ้ำ

• ท่าที่ 2 (Forward Flexion) นอนลงบนพื้นในท่าที่ขาเหยียดตรง ใช้แขนข้างปกติช้อนบริเวณข้อศอกแขนอีกข้างที่เกิดอาการไหล่ตกขึ้นอย่างช้า ๆ จนรู้สึกแขนตึง โดยให้แขนข้างที่มีอาการอยู่ในลักษณะเหยียดตรงเหนือศีรษะ ค้างไว้ 15 นาที ค่อย ๆ ปล่อยแขนลงทั้ง 2 ข้างลงให้ผ่อนคลาย จากนั้นทำซ้ำ

• ท่าที่ 3 (Crossover Arm Stretch) สามารถทำได้ทั้งท่ายืนและท่านั่ง โดยเริ่มจากยื่นแขนข้างที่มีอาการมาด้านหน้าลำตัวพร้อมกับไขว้ผ่านลำตัวบริเวณหน้าอกในลักษณะเหยียดตรง จากนั้นใช้มืออีกข้างจับประคองที่ข้อศอกของแขนข้างที่ทำการยืดและออกแรงดันแขนไปให้สุด ทำการยืดเป็นจังหวะไป-กลับประมาณ 30 ครั้ง

อาการไหล่ติดสามารถรักษาได้หลายวิธี แต่บางรายอาจหายได้เองโดยไม่ต้องเข้ารับการรักษา ซึ่งอาจกินเวลานาน 18-24 เดือน หรือมากกว่า ขึ้นอยู่กับระยะและความรุนแรงของอาการ โดยจุดประสงค์ของการรักษาต้องการให้ผู้ป่วยสามารถเคลื่อนไหวและใช้งานหัวไหล่ได้ใกล้เคียงกับสภาพปกติมากที่สุด

หากท่านกำลังจะมองหาทางเลือกทำกายภาพบําบัดรักษาไหล่ติด พีสมาร์ท คลินิกกายภาพบำบัด ขอเป็นอีกหนึ่งตัวเลือกดีๆที่พร้อมช่วยดูแลรักษาคุณอย่างตรงจุด โดยนักกายภาพบำบัดผู้เชี่ยวชาญ ด้วยเครื่องมือทันสมัย บริการพรีเมี่ยม เพื่อคืนอิสระให้ทุกความเคลื่อนไหว หากสนใจสามารถติดต่อสอบถามรายละเอียดอื่นๆเพิ่มเติมได้ที่ พีสมาร์ท คลินิกกายภาพบำบัด